وبلاگ شهاب سه نوشت

یادداشتی از میلاد ذوالفقاری به بهانه سومین جشنواره مد و لباس فجر


۱- «مُد، برای زن ارزش آفرین نیست؛ بی‌اعتنایی نسبت به مُدهای دام‌گونه‌ی ساخته و پرداخته‌ی دشمنان، برای زن ارزش است.»
۲- «خوشحالم از اینکه کم کم به سمت هدف راه اندازی کارگروه ساماندهی مد و لباس اسلامی – ایرانی گام برمی داریم که این هدف هویت بخشی است.»

دو عبارت بالا در یک موضوع اما در پارادوکس با همدیگر هستند، عبارت اول مد را عملا غیر ارزش، و بی اعتنایی نسبت بدان را ارزشمند می داند در حالی که در عبارت دوم در ابتدا مقوله ای بنام مد را پذیرفته و بدنبال اسلامی کردن آن می باشد.
عبارت اول از رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمع کثیری از زنان در زمستان۶۸ می باشد و عبارت بعدی از زبان معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در مراسم افتتاحیه سومین جشنواره مد و لباس فجر است.


رهبر انقلاب اسلامی بعنوان امام جامعه و کسی که تبیین اصول و مبانی انقلاب را برعهده دارد، مد را مقوله ای بی ارزش برای زن می بیند جالب آنکه این سخنان را در اوایل دوران رهبری خود مطرح می کنند که خود بیانگر اهمیت مسئله است در حالی که نماینده دولت یک قدم از رهبر خود جلوتر ایستاده و در عین پذیرش مد به دنبال درآوردن یک الگوی اسلامی- ایرانی از دل آن می باشد.
الگوی اسلامی- ایرانی مد که نماینده دولت از آن سخن به میان می آورد یعنی مد برای زن یک ارزش تلقی شده است و خود این کلمه نیز شروع یک پارادوکس است. پارادوکسی که شبیه مفاهیمی چون بانکداری اسلامی، سینمای اسلامی، رپ اسلامی و … شده است. تجربه بسیار تلخ اسلامی کردن مفاهیمی با فرهنگ غیرتوحیدی برای ما کافیست تا نسبت به این طرح نیز خوش بین نباشیم. از دلایل عدم خوش بینی ما همین بس که مد یک عبارت فرانسوی از اسلوب و شیوه ای است که در آن پوشش و نوع طراحی لباس و… به گونه ای است که تبرج [ظاهر ساختن آنچه زنان باید پنهان دارند] در آن موج می زند و گاه می توان تبرج را با مدگرایی برابر دانست. غایت آنچه را که مد نامیده می شود وحید یامین پور به خوبی در صفحه گوگل پلاس خود توضیح می دهد که زیبایی در زمانه ی ما در «تن نمایی» است. لباس خودش موضوعیتی ندارد بلکه باید بتواند هرچه بیشتر تن انسان را بنمایاند یا زوایای بدن را یا پوست بدن را. لباس در معنای مدرنش پوشش نیست بلکه رهنمای نگاه به زیبایی های تن است.
دکتر حسن عباسی [رئیس مرکز دکترینال امنیت بدون مرز] که پیشتر مباحثی مهمی را در دکترین انقلاب اسلامی مطرح کرده بود در این باره می گوید: «در مدل زیباشناسی غربی می بینند که اگر خانمی کتفش زیبا باشد موهایش را طوری آرایش می کنند که کتفش معلوم باشد یا اگر جزیی از بدن زیبا نباشد آن را طوری پوشش می دهند که دیگر دیده نشود که این برخلاف دستور آیات قرآنی است که می فرماید اگر زینتی دارید آن را ستر کنید که دانش مد در دنیای امروز عکس این در حال حرکت است، دانش مد می گوید که آن جزیی از بدن شما که زیباتر است را عریان و نمایان کنید و آن بخش که زیباتر نیست را بپوشانید که این عمل شیطان است.

میلاد دخانچی [مستند ساز و فعال فرهنگی] در ویژه نامه عید نوروز هفته نامه پنجره در یادداشت مد ایرانی نقد زیبایی را به طرح الگوی ایرانی-اسلامی مد وارد می کند که: «نتیجه الگوی ایرانی- اسلامی مد چند فشن شوی دولتی می شود و چند افتتاح و تقدیر و پوشش خبری و بازار همچنان راه خود را می رود؛ و روز بعد عده ای از بسترسازی دولت صحبت می کنند حال آنکه دولت نمی تواند قدرت خود را تمام و کمال در خدمت بازار قرار دهد. رسانه ها نیز به سختی حتی همان فشن شوی های دولتی را پوشش می دهند و هرروز به دنبال معیار مناسب پوشش از مصداق های پیش روی خود می گردند و وضع موجود بازتولید می شود.»
البته این را هم باید عرض کرد که که فرهنگ ها تبادل دارند. وقتی‌که بحث تهاجم فرهنگی را مطرح و بر آن پافشاری می‌کنیم، به آن معنا نیست که یک فرهنگ نباید چیزی را از خارج خود، به خود بیفزاید.

به هرحال نباید در صدق گفتار و عمل مجریان و طراحان این طرح شک کرد اما باید گفت که در کار فرهنگی تنها صدق عمل و درستی نیت مهم نیست بلکه شناخت عرصه از جایگاه بالایی برخوردار است که گاه برای کسی که قصد زدن آبشار را دارد پاس ندهیم چرا که مقام رهبری به خوبی این مسئله را تبیین کرده است که «امروز سیاست استکباری، استعمار فرانو است؛ یعنی از استعمار نوینی که در ده‌ها سالِ قرن گذشته وجود داشت، یک قدم بالاتر. استعمار فرانو یعنی چه؟ یعنی دستگاه استکباری کاری کند که عناصری از ملتی که این مستکبر می‌خواهد آن را قبضه و تصرف کند، بدون این‌که بدانند، به او کمک کنند».
از وبلاگ شهاب3/miladzolfaghari.blog