اصلا چیزى که سبب شد دانشمندان و متفکران و مکتشفان و مخترعان در تمام طول قرون و اعصار در مسائل علمى پیشرفت پیدا کنند همین عقیده مذهبى آنها بود، و اگر این اعتقاد مذهبى نبود آنها موفق به این کشفیات نمى شدند، شاید این مطلب براى بعضى از خوانندگان محترم خیلى عجیب باشد که «اگر دانشمندان عقیده مذهبى نداشتند موفق به کشف حقایق این عالم نمى شدند». هم اکنون به روشنى خواهیم دید که تمام دانشمندان در واقع از یک نیروى مذهبى، و اعتقاد به خدا در کشفیات علمى خود الهام و مدد مى گرفتند.
اکنون اصل عبارت انیشتین را دقت کنید، عبارت در کتابى است به نام «دنیایى که من مى بینم» اصل کتاب تألیف انیشتین و به فارسى هم برگردانده و منتشر شده است:
«به سختى مى توان در میان مغزهاى متفکّر جهان کسى را یافت که داراى یک نوع احساس مذهبى مخصوص به خود نباشد، این مذهب با مذهب یک شخص عامى فرق دارد، خداى یک فرد عامى با خداى متفکّران فرق دارد، خداى یک فرد عامى موجودى است که او به رحمتش امیدوار و از قهر و غضبش گریزان، احساسى که تغییر شکل و تعالى احساسات کودکى نسبت به پدر است، ولى یک دانشمند مصلح معتقد به قانون علّیّت عالم وجود مى باشد امّا مذهب این دانشمند چیست؟ مذهبش; تحیرى شعف آور از نظام عجیب و دقیق کائنات است که گاه گاه پرده از روى اسرارى بر مى دارد که در مقایسه با آن تمام تلاش ها و تفکّرات منظّم بشرى، انعکاسى ناقابل بیش نیست».
یعنى مذهبى که آدم متفکّر دارد غیر مذهب آدم عامى است، آدم عامى از ترس مى رود بسوى خدا، و یا از شوق بهشت. امّا مذهب یک متفکّر مولود این نظام عالم هستى و قوانین جهان آفرینش است.
وقتى نگاه به این نظام عجیب شگفت انگیز مى کند یک حال تحیّر و اعجاب آمیخته با شعف به او دست مى دهد و همین او را وادار به تلاش و کوشش براى درک قوانین این عالم مى کند و هر وقت پرده از روى قانون و نظمى از نظامات این جهان بر مى دارد تمام خستگیها و تلاشهایى که در این راه به کار برده در برابر آن قانونى که کشف کرده بسیار ناچیز و بى ارزش جلوه مى کند یعنى روح او در برابر این تلاشها و زحمتها تسکین پیدا مى کند و تمام این خستگیها برطرف مى شود.
